Pojęcie wspólnotowego znaku towarowego (WZT)

Wspólnotowy znak towarowy (CTM – Community Trade Mark) powstał, aby na terenie Unii Europejskiej chronić prawa przedsiębiorców oraz zwalczać przestępczość gospodarczą. Artykuł 3 Traktatu o Unii Europejskiej z dnia 07.02.1992 r. wymienia cele, dla których powstała Unia Europejska. Wśród tego katalogu możemy wyróżnić cele, które stanowią podstawę istnienia instytucji wspólnotowego znaku towarowego. Są to: zobowiązanie państw członkowskich do ustanowienie rynku wewnętrznego, w ramach którego ma zostać zwiększony przepływ towarów i osób, a także ochrona całego obszaru UE przez zapobieganie i zwalczanie przestępczości. Dlatego głównym założeniem istnienia wspólnotowego znaku towarowego jest ochrona praw przedsiębiorców, posługująca się systemem o zasięgu terytorialnym całej UE.

Prawo unijne w związku ze wspólnotowym znakiem towarowym opiera się na 3 zasadach, tj. zasadzie jednolitości, autonomii oraz koegzystencji.

• zasada jednolitości oznacza, że rejestracja znaku powoduje jednakowe skutki prawne na terytorium całej Unii;
• zasada autonomii, w skutek której rejestracji powstaje znak wpisany do jednego rejestru znaków towarowych, skuteczny na terytorium Unii oraz niezależny od znaków towarowych krajowych i zarejestrowanych międzynarodowo;
• zasada koegzystencji zakłada współistnienie unijnego systemu znaków towarowych obok prawa krajowego, oznacza ona także, że unijny system nie zastępuje krajowego systemu ochrony i nie wyłącza jego stosowania.

Szczegółowe przepisy odnoszące się do wspólnotowego znaku towarowego zawarte są w rozporządzeniu Rady (WE) nr 207/2009 z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego.

Art. 1 określa pojęcie „wspólnotowy znak towarowy”, w ust. 2 mamy wprost wyrażoną zasadę jednolitości.

Według art. 4 wspomnianego rozporządzenia, wspólnotowy znak towarowy może składać się z jakichkolwiek oznaczeń, które można przedstawić w formie graficznej, w szczególności z wyrazów, łącznie z nazwiskami, rysunków, liter, cyfr, kształtu towarów lub ich opakowań, pod warunkiem że oznaczenia takie umożliwiają odróżnianie towarów lub usług jednego przedsiębiorstwa od towarów lub usług innych przedsiębiorstw. Na podstawie tego artykułu możemy wyróżnić dwie podstawowe cechy, które musząc zostać spełnione, aby oznaczenie mogło zostać uznane jako wspólnotowy znak towarowy. Po pierwsze znak powinien być przedstawione w formie graficznej, a po drugie musi posiadać zdolność odróżniającą w stosunku do towarów i usług innych przedsiębiorstw.

Art. 66 wprowadza pojęcie wspólnotowych znaków wspólnych. W momencie składania wniosku o rejestrację można zaznaczyć, że wspólnotowy znak towarowy ma być znakiem wspólnym. Mogą być one zgłaszane przez:

•  organizację wytwórców;
• producentów;
• usługodawców;
• handlowców;
• osoby prawne regulowane prawem publicznym.

Art. 5 stanowi, że właścicielem WZT może być każda osoba fizyczna lub prawna, łącznie z podmiotami prawa publicznego. WZT uzyskuje się jedynie poprzez rejestrację. 

Zgłoszenie WZT

Wnioskodawca może złożyć wniosek o zgłoszenie wspólnotowego znaku towarowego w:

• Urzędzie ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (OHIM), m.in. drogą elektroniczną;
• centralnym urzędzie zajmującym się ochroną własności przemysłowej w państwie członkowskim;
• Urzędzie Własności Intelektualnej Państw Beneluksu.

Zgłoszenia wspólnotowych znaków towarowych są składane w jednym z oficjalnych języków Unii Europejskiej. Wnioskodawca musi podać drugi język spośród języków używanych w Urzędzie (niemiecki, angielski, hiszpański, francuski lub włoski), na użycie którego zgadza się jako ewentualnego języka procedury. Zgłoszenia złożone w centralnych urzędach zajmujących się własnością przemysłową lub w Urzędzie Beneluksu są przekazywane do OHIM w ciągu dwóch tygodni, licząc od daty złożenia.

Zgłoszenie musi zawierać następujące elementy:

• wniosek o rejestrację wspólnotowego znaku towarowego;
• informacje identyfikujące zgłaszającego;
• wykaz towarów lub usług, w odniesieniu do których wnioskuje się o rejestrację;
• przedstawienie znaku towarowego.

Aby zgłoszenie mogło zostać zarejestrowane jako WZT wg art. 45 rozporządzenia, muszą spełnić się następujące przesłanki:

• musi spełniać wymagania rozporządzenia;
• nie może być wniesiony żaden sprzeciw w ciągu 3 miesięcy od daty opublikowania zgłoszenia WZT, lub sprzeciw został odrzucony na podstawie prawomocnej decyzji;
• opłata rejestracyjna została opłacona w wyznaczonym terminie.

Czas trwania rejestracji (wg art. 46) wspólnotowego znaku towarowego wynosi 10 lat, licząc od daty złożenia wniosku. Rejestracja może być przedłużona na kolejne okresy 10 lat. Wniosek o przedłużenie musi być złożony w ciągu sześciu miesięcy przed zakończeniem okresu ważności rejestracji.

Znak towarowy nie może być przedmiotem zmian w ciągu okresu swojej ważności ani w czasie przedłużenia rejestracji, z wyjątkiem nazwy i adresu właściciela oraz pod warunkiem, że nie wpływają one na tożsamość znaku towarowego, który został zarejestrowany.

Bezwzględne i względne podstawy odmowy rejestracji

W przypadku bezwzględnych przeszkód odmowy rejestracji obowiązuje zasada numerus clausus, natomiast względne przeszkody odmowy rejestracji nie są wyliczone, nie są nawet przedmiotem badania w postępowaniu przed Urzędem. Mogą one stanowić podstawę wniesienia sprzeciwu, wniosku o unieważnienie albo zarzutu w postępowaniu przed sądem w procesie o naruszenie prawa z rejestracji znaku wspólnotowego. Do bezwzględnych podstaw odmowy rejestracji zaliczamy:

• znaki, które nie nadają się do przedstawienia w formie graficznej i nie posiadają elementu odróżniającego;
• znaki towarowe, które pozbawione się jakiegokolwiek odróżniającego charakteru;
• znaki towarowe, które składają się wyłącznie z oznaczeń lub wskazówek, mogących służyć w obrocie do oznaczania rodzaju, jakości, ilości, przeznaczenia, wartości, pochodzenia geograficznego lub czasu produkcji towaru lub świadczenia usługi, lub innych właściwości towarów lub usług;
• znaki towarowe, które składają się wyłącznie z oznaczeń lub wskazówek, które weszły do języka potocznego lub są zwyczajowo używane w uczciwych i utrwalonych praktykach handlowych;
• oznaczenia, które składają się wyłącznie z kształtu wynikającego z charakteru samych towarów lub kształtu towaru niezbędnego do uzyskania efektu technicznego, lub kształtu zwiększającego znacznie wartość towaru;
• znaki towarowe, które są sprzeczne z porządkiem publicznym lub przyjętymi dobrymi obyczajami;
• znaki towarowe, które ze względu na swój charakter mogą wprowadzić w błąd opinię publiczną, np. co do charakteru, jakości lub pochodzenia geograficznego towarów lub usługi;
• znaki towarowe, na które właściwe władze nie wydały zezwolenia, których odmowa rejestracji następuje na podstawie art. 6 Konwencji paryskiej;
• znaki towarowe, które zawierają odznaki, godła lub herby, inne niż określone w art. 6 Konwencji Paryskiej i które są przedmiotem szczególnego interesu publicznego, chyba że na ich rejestrację uzyskano zezwolenie właściwych władz.

Względne przeszkody powstania odmowy rejestracji, rozpatrywane są w wyniku sprzeciwu właściciela wcześniejszego znaku towarowego. Zgłoszenie takiego znaku towarowego nie rejestruje się, jeżeli:

• jest on identyczny z wcześniejszym znakiem towarowym, a towary lub usługi, dla których wnioskuje się o rejestrację, są identyczne z towarami lub usługami, dla których wcześniejszy znak towarowy jest chroniony;
• z powodu identyczności lub podobieństwa do wcześniejszego znaku towarowego, identyczności lub podobieństwa towarów lub usług istnieje prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd opinii publicznej na terytorium, na którym wcześniejszy znak towarowy jest chroniony; prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd obejmuje również prawdopodobieństwo skojarzenia z wcześniejszym znakiem towarowym.

Autor:Kamil Wójcik

Bibliografia:

1. Prawo własności intelektualnej, pod redakcją Joanny Sieńczyło-Chlabicz;
2. https://oami.europa.eu/ohimportal/en/web/guest/home;
3. strona internetowa Urzędu Harmonizacji Rynku Wewnętrznego;
4. http://www.uprp.pl/wspolnotowe-znaki-towarowe/Lead05,639,1791,4,index,pl,text/;
5. http://europa.eu/legislation_summaries/internal_market/businesses/intellectual_property/mi0025_pl.htm;